روش های تشویق وقانون روانشناختی اعجاب انگیز
بسمه تعالی
جزوه آموزشی شماره 3
روش های تشویق
همان طور که درطبیعت پدیده ای را تصادفی نمی بینیم وخداوند خلقت جهان را بر پایه نظم و قانون شکل داده در فضای تعلیم و تربیت نیز دقیقا این موضوع صادق است . ما می توانیم هر طور که دلمان می خواهد عمل کنیم ولی به همان اندازه هر طور که بخواهیم نمی شود و در واقع نتیجه در اختیار مانیست.زحمات مربیان گرچه با هدف شکوفایی استعداد های خدادادی در فرزند است اما صرفا تمایل به این هدف کارساز نیست و لازم است راه های رسیدن به آن را بشناسیم .اگر قوانین حاکم بر تعلیم و تربیت کشف شود که تا میزان زیادی شده است به همان اندازه اجازه داریم بر اوضاع مسلط شویم و به هدف های خود دست یابیم سن وسال متربی تاثیری در حضور یا عدم حضور این قوانین نداردو این قوانین همیشه جاری خواهد بود ، چه ما آن ها بشناسیم یا نشناسیم . شاید تصور کنیم وقتی با کودک مواجه می شویم در اداره او دست مان باز تر است و راحت تر هستیم در حالی که دقیقا بر عکس است . به دلیل شفاف نبودن ارتباط کودک با بزرگسال سردرگمی ما بیشتر است آن ها نمی توانند به خوبی افراد بزرگسال علایق ، احساسات ،تنفر یا خوشحالی خود را به دیگران منتقل کنند . ما نمی توانیم به سادگی که دیده می شود وارد فضای روان شناختی کودک شویم .آن ها به شیوه خاصی تفکر ،استدلال و عمل می کنند مگر آن که بتوانیم با آن ها ارتباط برقرار کنیم در این نوشتار به یکی از قوانین روان شناختی پرداخته می شود که البته به طور تصادفی از آن استفاده می کنیم ولی به نظر می رسد به اهمیت آن پی نبرده و مورد توجه خاص نبوده است .
مربیان و والدین برای تشویق متربی یا فرزند خود از شیوه های متفاوتی استفاده می کنند یکی از روش های موثر لمس بدنی با متربی است .برای این که محبت یا رضایت خود را به آن ها نشان دهیم می توانیم از چشمان خود وهمزمان از صورت و کلام استفاده کنیم مثلا با چشمان خود نشان دهیم که از او رضایت داریم این علامت به میزانی در متربی موثر است . در این حالت نوع نگاه کردن متفاوت و البته حامل پیام مثبت است بعضی مواقع نیز با همین ابزار می توانیم ناراحتی و عصبانیت خود را به او نشان دهیم ، در این حالت شیوه نگاه کردن متفاوت می شود که البته متربی به تجربه بین این دو نوع نگاه تفاوت قایل می شود. نکته ای که از دید مربی پنهان است. سطح کارایی یا میزان اثر بخشی هریک از این سطوح تشویق است،.استفاده از پیام های کلامی ،تشویقی و تاییدی موثر است ، اما سطح اثر بخشی آن متفاوت از نگاه تشویقی یا محبت آمیز است . مربی باید بداند کدام یک را در چه موقعیتی استفاده کند یا چگونه آن ها را ترکیب کند در جایی کلام اولویت دارد، در جایی دیگر چهره با همه علایم آن و در جایی دیگر شکل متفاوتی از تایید مثلا تماس بدنی . وقتی مربی برای تشویق متربی دست خود را به علامت نوازش بر سر او می کشد یا با او دست می دهد یا دست خود را به علامت تایید بر شانه او می گذارد در این حالت تمام انرژی مثبت به متربی منتقل می شود. و تلقی و احساس خاصی در او شکل می گیرد که علامتی از تایید پذیرش و همراهی است در این حالت بخشی از ناراحتی ها یا سوء برداشت های طرفین از میان خواهد رفت. شاید تجربه کرده باشید از دست کسی ناراحت شده اید او به شما نزدیک می شود دستی بر شانه شما می گذارد و سعی می کند دل جویی کند در این شرایط ممکن است به سرعت نظرتان تغییر یابد . شاید در بین انواع تشویق های انسانی و ارتباطی هیچ کدام به اندازه تماس بدنی موثر نباشد و اثرات آن شگفت آور است . استفاده از تماس بدنی برای بسیاری از خانواده ها در سنین پایین مورد استفاده قرار می گیرد اما به تدریج که فرزندشان بزرگ می شود . مثلا در سنین راهنمایی و خصوصا متوسطه تمایل زیادی به آن نشان نمی دهندو به زعم خودشان از ابراز آن خجالت می کشند در حالی که این نیاز در فرزند همچنان به قوت خودش باقی است گرچه نوع تماس بدنی باید متناسب با شرایط سنی باشد پدری که فرزند نوجوانش را می بیند اگر صرفا به سلام او پاسخ دهد یا در حالت دیگر به او نزدیک شده و مثل دو نفر دوست به یکدیگر دست بدهند در ایجاد صمیمیت و همدلی تاثیر بیشتری خواهد داشت . معلم یا خانواده در هنگام برخورد با دانش آموز می تواند به تکان دادن سر بسنده کند ،می تواند یک قدم جلوتر رفته ارتباط کلامی برقرار کند و مثلاجویای احوالش باشد ،می تواند ضمن دست دادن و ارتباط نزدیک تر با او خوش و بش کند آیا می توانیم بگوییم بین این روش ها تفاوتی وجود ندارد ؟ مسلما خیر در این شرایط هر اندازه سرمایه گذاری کنید همان اندازه برداشت خواهید کرد . والسلام
واحد مشاوره مجتمع آموزشی امام خمینی (ره) سوریه – دمشق بهمن ماه 89
