احادیثی در رابطه با نماز
(محبة البیضاء ج 1 ص 378)
چون وقت نماز فرا مى رسید، على (علیه السلام ) به خود مى
پیچید و مى لرزید. به او مى گفتند: یا امیرالمؤ منین ! تو را چه شده است ؟ مى
فرمود: وقت اداى امانتى رسیده است که خداوند آن را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه
کرد و آنها از قبول آن ابا کردند و از آن بیمناک شدند.
بیرون آوردن تیر از پاى على علیه السلام درحال نماز
(محجة البیضاء ج 1 ص 397)
در مورد حضرت على (علیه السلام ) آمده است که در یکى از
جنگ ها تیرى به پاى آن حضرت فرو رفته بود و بیرون آوردن آن ممکن نمى شد. فاطمه
(علیه السلام ) فرمود: آن را در حال نماز از پایش بیرون آورید؛ زیرا در آن حال ،
آنچه را بر او مى گذرد، احساس نمى کند. بر اساس سفارش فاطمه (علیه السلام ) هنگامى که امام مشغول
نماز بود، تیر را از پایش ب 2 یرون کشیدند.
(بحارالانوار ج 83 ص 23)
روزى در جنگ صفین حضرت على (علیه السلام ) در حالى که
مشغول جنگ بود مرتب به خورشید نگاه مى کرد. ابن عباس عرض کرد: یا امیرالمؤ منین ! این چه کارى است
که شما انجام مى دهید؟ حضرت فرمود نگاه مى کنم تا وقع فرا رسیدن ظهر، نماز را (در
اول وقت ) بخوانم . ابن عباس گفت : آیا حالا وقت نماز است ؟ ما مشغول جنگ هستیم .
حضرت فرمود: مگر ما براى چه چیزى مى جنگیم ؟ به درستى که ما براى نماز، مى جنگیم .
ابن عباس گفت : هیچ گاه نماز شب على (علیه السلام ) ترک نشد حتى در لیلة
الهریر.
نهج البلاغه حکمت .نماز وسیله تقرب و
نزدیک شدن انسان پرهیزگار به خداست
قال على (علیه السلام(بحار الانوار ج 82 ص
207)
هنگامى که شخصى به نماز مى ایستد، شیطان مى آید و با
حسادت به او نگاه مى کند؛ زیرا مى بیند که رحمت خدا او را فرا گرفته است
قال على (علیه السلام(بحار الانوار ج 82 ص
213)
هنگامى که انسان در حال نماز است ، اندام و لباسش و هر
چه پیرامون اوست ، خدا را تسبیح مى گویند.
قال على (علیه السلام(غرر الحکم ص 56)
نماز قلعه و دژ محکمى است که نمازگزار را از حملات شیطان
نگاه مى دارد.
قال على (علیه
السلام(نهج البلاغه خطبه 190)
نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو مى ریزد.
قال على (علیه السلام(غرر الحکم ص 261)
اگر نمازگزار بداند که چقدر از رحمت (خداوند تعالى ) او
را فرا گرفته است ، سرش را از سجده بر نمى دارد.
قال على (علیه السلام(غرر الحکم ص 52)
نماز رحمت الهى را نازل مى کند.
قال على (علیه السلام(نهج البلاغه نامه 27)
و بدان که هر عملى از اعمال تو تابع نمازت مى باشد.
قال على (علیه السلام(ثواب الاعمال ص 66)
اهل زمین چون به عصیان و تبهکارى مبتلا
شوند. خداوند (عزوجل ) اراده کند که همه آنها را بدون استثناء عذاب کند. اما
هنگامى که به سالخوردگان نظر کند
که به سوى نماز گام برمى دارند و کودکان که مشغول یادگیرى قرآنند، عفو و رحمت خود
را بر آنان نثار کند و عذاب آنها را تاءخیر اندازد.
قال على (علیه السلام(غرر الحکم ج 2 ص 166)
نماز قلعه خداى بخشاینده و وسیله اى براى دور کردن شیطان
است .
قال على (علیه السلام(بحار الانوار ج 82 ص
237)
نمازهاى پنجگانه کفاره گناهانى است که میان
آنها (مسلمانان ) انجام گرفته است . به شرط آن که از گناهان کبیره اجتناب شده باشد
و همین است گفتار خداوند بزرگ :
(نیکیها، بدیها
را از بین مى برد.)
قال على (علیه السلام(غرر الحکم ص 356)
به وسیله سجده و رکوع و خضوع و خشوع در برابر عظمت خدا
به او تقرب جوى .
قال على (علیه السلام(نهج البلاغه حکمت
291)
گناهى که پس از آن مهلت یافتم تا دو رکعت نماز گزارم و
از خدا اصلاح آن گناه را بخواهم ، مرا غمگین نساخته است .
قال على (علیه السلام(نهج البلاغه خطبه
199)
پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله ) نماز را
به چشمه آب گرمى که بر در خانه شخصى باشد که شبانه روز پنج بار خود را در آن شستشو
دهد، تشبیه کرده است . بدون تردید چرک و آلودگى در بدن چنین کسى باقى نخواهد ماند.
قال على (علیه السلامالبلاغه حکمت 291)
گناهى که پس از آن مهلت یافتم تا دو رکعت نمازگزارم و از
خدا اصلاح آن گناه را بخواهم ، مرا غمگین نساخته است . قال على (علیه السلام(نهج البلاغه خطبه
199)
همانا زکات همراه نماز، مایه تقرب مسلمانان
به خداوند است على (علیه السلام
و خداوند متعال بندگان مؤ من خود را به
وسیله نمازها و زکاتها و مجاهده در گرفتن روزه واجب ، حفظ و حراست مى کند؛ آرامش
اندامشان و خشوع دیدگانشان و فروتنى
جانهایشان و خضوع دلهایشان مى شود، و همچنین باعث از بین بردن کبر و غرور از
وجودشان مى گردد قال على (علیه السلام(نهج البلاغه خطبه
234)
بندگان مؤ من هنگامى که نماز مى خوانند، به
نشان تواضع ، گونه ها را به خاک مى سایند و براى اظهار کوچکى و خاکسارى ، اعضای خود را بر زمین مى گذارند.
قال على (علیه السلام(تصنیف غرر الحکم ص
175)
طولانى نمودن قنوت و سجده ها در نماز، نمازگزاران را از
عذاب آتش نجات مى دهد.
قال على (علیه السلام(نهج البلاغه خطبه
190)
قدر و اهمیت نماز را مردانی از مؤ منین مى
دانند که زینت کالاى دنیا و فرزندى که نور چشم انسان است و مال و دارایى ، آنها را
به خود مشغول نمى دارد ،
چنانکه خداوند سبحان مى
فرماید :مردانى هستند که تجارت و داد و ستد دنیا، آنها را از یاد خدا و اقامه نماز
و پرداخت زکات باز نمى دارد
قال على (علیه السلام(بحار الانوار ج 84 ص
131)
وجه دیگر (الله اکبر) این است که کیفیت و چگونگى را از او نفى مى کند، گویى مؤ ذن (هنگام
گفتن الله اکبر) چنین مى گوید: خدا والاتر از آن است که وصف کنندگان ، صفت او را
(آنچنانکه هست ) ادراک کنند. (بلکه ) آنان به قدر ادراک خود او را وصف مى کنند نه
به قدر عظمت و جلال او. خداوند بسیار
برتر از آن است که وصف کنندگان ، توصیف او را (آنگونه که هست ) دریابند
قال على (علی علیه السلام(نهج البلاغه خطبه
190)
و نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو مى ریزد و
مانند رهائى چهار پایان از بند، انسان را آزاد مى سازد.
نماز و افزایش
روزى :قال على (علیه السلام(سفینة البحار ج 2 ص
43)
جمع بین دو نماز، موجب افزودنى در روزى است .
قال على (علیه السلام(بحار الانوار ج 79 ص
207)
هر که نماز به جاى آورد، درحالیکه حق آن را بشناسد،
آمرزیده شده است .
قال على (علیه السلام (دعائم الاسلام ج 1 ص
133)
رسول خدا (صلى الله علیه وآله ) فرمود: تا
هنگامى که شخص با ایمان ، محافظت بر نمازهاى پنجگانه کند، شیطان از او بیمناک و
هراسناک است ، و چون نمازهاى پنجگانه را تباه کند، شیطان بر او جراءت ورزد و او را
در گناهان بزرگ در اندازد.
قال على (علیه السلام(شرح نهج البلاغه ابن
ابى الحدید ج 20 ص 313)
نماز صابون (پاک کننده ) خطاهاست
قال على (علیه السلام(شرح نهج البلاغه ابن
ابى الحدید ج 20 ص 239)
کسى که قبل از نماز خود را براى اقامه نماز
آماده نکند، به نماز بى احترامى نموده است
روایت شده که جوانى از انصار با رسول خدا صلى الله علیه و آله نماز مىخواند و مرتکب گناه هم مىشد، این موضوع براى رسول خدا صلى الله علیه و آله بیان شد. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: نمازش روزى او را از گناهان باز خواهد داشت، سپس طولى نکشید که توبه کرد (بحار، ج 82، ص198 )
نمازاول وقت : پیامبر فرمودند در حدیثی «لا یَزال الشَّیطان ذَعراً مِن المؤمِن مَا حَافَظَ عَلى صَلواتِ الخَمس فَإذا ضَیّعهُنَّ تجرَّأهُ عَلیه وَ أوقَعهُ فی العَزائم» یعنی شیطان پیوسته و تا زمانی که مؤمن نمازهای خود را اول وقت بخواند از او هراسان و ترسناک است، ولی چون آدم و انسان نماز خود را ضایع کند، شیطان بر او جسور میشود و او را در گناهان بزرگ میافکند. یعنی تا وقتی که انسان نماز اول وقت میخواند شیطان بر او حاکمیت ندارد.( اسرار الصلوة شیخ نخودکی ص58 )
در حدیث و روایت است که «إختَبروا شِیعَتی بخِصلَتَینِ فَإن کانتَا فِیهم فَهُم شِیعَتی حَقّاً محافظتهم لأوقاتِ الصَّلواتِ وَ مُوَاسَاتِهِم فی المالِ مَعَ إخوانِهِم المُؤمِنین و إن لم یَکونا فِیهِم فَاعزب، ثم اعزب ثم اعزب» حضرت فرمود شیعیان مرا با دوتا صفت بشناسید. اگر میخواهید ببینید کسی شیعة واقعی است، ببینید این دو صفت در او هست یا نیست. یک، نماز اول وقت. شیعه نمازش را اول وقت بجا میآورد. دوم، اینکه در امور مالی با دیگران مواسات بکند، کمک مالی به دیگران بکند. بعد حضرت فرمود که اگر
کسی این دو صفت را ندارد از او بر حذر باش، از او دوری کن، از او فاصله بگیر. این هم در همان کتاب ص72.
حدیث دیگر، «إنَّ الصَّلوةَ إذا ارتَفَعَت رَجَعَت الى صاحِبِها وَ هِی بَیضاءٌ مُشفِقَةٌ و تَقولُ حَفَظتَنی حَفَظَکَ اللهُ وَ اذا ارتَفَعَت فی غَیرِ وَقتِها وَ بِغَیرِ حُدودِها رَجَعَت الى صَاحِبِها وَ هِیَ سَودَاءٌ مُظلِمَةٌ تَقولُ ضَیَّعتَنی ضَیَّعَکَ اللهُ» وقتی که نماز در اول وقت خوانده بشود، سفید، نورانی، درخشان از آسمان به صاحب خودش برمیگردد. و آن نماز به صاحبش میگوید تو مرا مراعات کردی، اول وقت بجا آوری، خدا حفظت بکند ان شاء الله، خدا حاجاتت را بدهد، خدا مراعاتت کند، خدا امورت را اصلاح کند. ولی اگر نماز اول وقت خوانده نشود، رعایت حدود نماز هم نشود، این نماز که به آسمان میرود، به شکلی سیاه، ظلمانی، تاریک و وحشتناک پهلوی صاحب خودش برمیگردد. میگوید همانطور که مرا ضایع کردی، خدا ضایعت بکند، همانطور که مرا نابود کردی خدا نابودت کند. این نماز، نمازی است که ما میخواهیم شفیع ما باشد. فرمودند که «وَیلٌ لمن کانَ شُفَعَائُهُ خُصَمَائُهُ» وای به حال کسی که شفیع او دشمنش بشود. نماز بنا است که برای ما شفاعت کند. بنا است که کمککار ما باشد و ما را نجات بدهد. اگر ما نماز را اینجوری ضایع کنیم چه؟ نماز را از بین ببریم چه؟ از مهمترین و عظیمترین دستورات نماز، همین مسألة اول وقت است. نماز اول وقت، نور میشود و این نور به خود انسان برمیگردد.
نماز اول وقت موجب میشود که آدم حاجاتش داده میشود. در این حدیث دیدید که میگوید برمیگردد نماز، میگوید مرا مراعات کردی، خدا مراعاتت بکند. یعنی چه؟ یعنی خدا به کارهایت اهمیت بدهد، خدا کارهایت را اصلاح کند، ان شاء الله امورت رو به راه بشود. حاجتهایت داده بشود، مشکلات دنیویت برطرف بشود. ولی اگر نمازت را خراب کردی، منتظر نباش کارهای دنیاییت درست بشود، کارهای دنیاییت هم خراب میشود. منتظر نباش که امور دنیایت هم اصلاح بشود، امور دنیایت هم خراب میشود. حالا بعضیها هستند میبینی خیلی فعالیت میکنند، این طرف میروند، آن طرف میروند، کاری دارند، مشکلی دارند، حل نمیشود، نمیفهمند که رمزش کجاست؟ اینطور نیست که ما به فکر خودمان، قدرت برنامهریزی خودمان، به زور بدنی و بازوئی خودمان متکی باشیم بگوییم من میتوانم، این کار را درست میکنم. اینطور نیست. اگر خدای متعال اراده نکند هیچ کاری در عالم به انجام نمیرسد و تحقق پیدا نمیکند. ارادة حق تعالی منوط به این شده که شما مراعات کار خدا را بکنی. اگر کار خدا را اهمیت بدهی، خدا به کارت اهمیت میدهد، اگر کار خدا را مراعات کردی، خدا مراعاتت میکند. اگر آن خواستة خدا که البته نفعش به خودمان میرسد، عملی کردی خدا خواستة شما را عملی میکند. عملی شدن خواستة خدا چیست؟ نماز اول وقت. فلذا این که ما تأکید میکنیم و اصرار میکنیم که نماز اول وقت بخوانید، این که حضرت ولی عصر علیه السلام هم میلشان به این است و هم سفارش کردند به خیلیها که خدمتشان رسیدهاند، اینها به خاطر چیست؟ به خاطر این است که نماز اول وقت به انسان نور میدهد، گشایش در امور انسان ایجاد میکند، مورد رضایت خود انسان قرار میگیرد.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودامت من چهار گروه هستند
1 ـ گروهى نماز مىخوانند، ولى در نمازشان سهل انگارند «ویل» براى آنهاست، و «ویل» نام یکى از طبقات زیرین جهنم است، خداوند فرمود: (فویل للمصلین الذینهم عن صلاتهم ساهون)ماعون 4 و 5 پس «ویل» براى نمازگزاران است، آنهایى که در نمازشان سهل انگارند.
2 ـ گروهى گاهى نماز مىخوانند و گاهى نمىخوانند، پس «غى» مال آنهاست، و «غى» نام یکى از طبقات پایین جهنم است. خداوند متعال فرمود: (فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا) .
سپس جانشین آن مردم خداپرست قومى شدند که نماز را ضایع کرده و از شهوات پیروى کردند، و اینها به زودى در «غى» افکنده خواهند شد.
3 ـ گروهى هیچ وقت نماز نمىخوانند، «سقر» براى آنهاست، «سقر» هم نام یکى از طبقات زیرین جهنم است که خداوند متعال فرمود: (ما سلککم فى سقر قالوا لم نک من المصلین) مدثر .42
(اهل بهشت از اهل جهنم سئوال مىکنند) چه چیزى شما را به «سقر» کشاند؟ در جواب مىگویند : ما از نمازگزاران نبودیم.
4 ـ گروهى همیشه نماز مىخوانند، و در نمازشان خشوع دارند. خداوند متعال فرمود: (قد افلح المؤمنون الذین هم فى صلاتهم خاشعون )مؤمنون.1 و .2 مؤمنان رستگار شدند، آنهایى که در نمازشان با خشوع هستند. (3)
امیدواریم خداوند متعال همه ما را از گروه چهارم قرار دهد
و اقم الصلاة ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبر:عنکبوت 45 :نماز را بپادار، که نماز انسان را از هر کار زشت و منکر باز مىدارد و یاد خدا بزرگتر است
آثار نماز جماعت
آثارمعنوی:بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان
پاداش الهی است که گفته شده است.
شبی امام علی
(ع) تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح
شده نماز صبح را به تنهایی خواند و استراحت کردپیامبرصلیاللهعلیهوآلهوسلم که
آن حضرت را در جماعت صبح ندید و به خانه او رفت وعلت را جویا شد.
حضرت فاطمه (سلاماللهعلیها) از شب زندهداری علی (علیهالسلام)
و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشی که بخاطر شرکت نکردن در
نماز جماعت صبح، از دست علی علیهالسلام رفت و بیش از پاداش عبادت تمام شب است.
آثار اجتماعی:نماز جماعت و مقدمه وحدت صفوف و
نزدیکی دلها و تقویت کننده روح اخوت و برادری است.
نماز جماعت، بهترین، بیشترین و پاکترین اجتماعات دنیاست
و نوعی بازدید و آگاهی از مشکلات و نیازهای یکدیگر و زمینهساز تعاون اجتماعی بین
آحاد مسلمین است.
آثار سیاسی :نماز جماعت، نشاندهنده قدرت مسلمین و
الفت دلها و انسجام صفوف است.
تفرقهها را میزداید و بیم در دل دشمنان میافکند.
منافقان را مأیوس میسازد و خار چشم بدخواهان است.
نماز جماعت نمایش حضور در صحنه و پیوند امام و امت است.
آثار اخلاقی
و تربیتی:در نماز
جماعت، افراد در یک صف قرار میگیرند و امتیازات موهوم صنفی و نژادی و زبانی و
مالی و... کنار میرود و صفا و صمیمیت و نوعدوستی در دلها زنده میشود و مؤمنان،
با دیدار یکدیگر در صف عبادت و احساس دلگرمی و قدرت و امید میکنند.
نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و صف بندی و وقتشناسی
است. روحیه فردگرایی و انزوا و گوشهگیری را از بین میبرد و نوعی مبارزه با غرور
و خودخواهی را در بر دارد.
پیامبر(ص)به خاطر اینهمه آثار است که به نماز جماعت
اینقدر توصیه کرده است و حتی نابینایی وقتی از حضور اجازه خواست که به مسجد نیاید
و آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد ریسمانی ببند و به کمک آن، خود را به نماز جماعت
برسان .
از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانی که به نماز
جماعت اهمیت نمیدهند و نشان دیگری بر اهمیت و سازندگی آن است. در حدیث است که به
چنان کسان همسر ندهید. و معرف آنان نشوید.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:هر کس چهل روز نمازهاى خود را با جماعتبخواند بطوریکه یک تکبیرة الاحرام از او فوت نشود، دو برائت آزادى براى او نوشته مىشود، یکى نجات از نفاق و دیگرى رهائى از آتش محجة البیضاء/ج 1/ص 344