چگونه خود را برای امتحان آماده کنیم

بسمه تعالی  

چگونه خود را برای امتحان  آماده کنیم                                                         آذرماه 1389 

همان طور که همه می دانیم امتحان جزء جدایی ناپذیر فرایند آموزش  است و شاید نتوان شرایطی را تصور کرد که دانش آموزان درس بخوانند ولی برای خوانده هایشان  از آنها سوال نشود و تازه بخواهند ادعا کنند که این درس یا دروس را فهمیده اند یا پشت سر گذاشته اند و باید به آن ها اجازه داده شود به کلاس بالاتری بروند

حالا که اصل امتحان را پذیرفته ایم بهتراست یاد بگیریم با این پدیده نه چندان خوشایند البته برای بعضی از دانش آموزان ، چگونه کنار بیاییم 

برای به دست آوردن یک نتیجه خوب و قابل قبول باید در فصل امتحانات به جند موضوع به خوبی دقت کنیم  مسایلی که معمولا بعد از امتحان به ذهن دانش آموزان می رسد اما چه فایده که کار از کار گذشته است  .

آیا حافظه انبار است؟

حافظه ما انبار نیست  که هر چه را خواستیم در آن بریزیم  و بعد هم انتظار داشته باشیم مثلا روز بعد به آن مراجعه کنیم و آن محتوی را به همان اندازه برداشت کنیم در حالی که جیزی از آن کم نشده است  حافظه برای ثبت اطلاعاتی که وارد آن می کنیم نیازمند زمان است  شاید بهترین مثال در این زمینه درخت است  کشاورز برای رساندن آب به درختان خود می تواند ناگهان تمام آبی را که در نظر داشت یک جا پای درخت بریزد به امید آن که جذب درخت شود اما آیا واقعا این اتفاق می افتد می دانیم که نه ،بخش عمده ای از آب ها سرازیر شده و به درون خاک نفوذ نمی کند تازه اگر هم این اتفاق می افتاد ریشه درخت قادر به جذب آن نبود اطلاعات در حافظه ما باید قطره ای  و به تدریج وارد شود حالا چه درس فهمیدنی باشد مثل ریاضی یا فیزیک و چه حفظ کردنی باشد تا آن جا که برای تان امکان دارد قبل از امتحان مطالب کتاب را بخوانید منظورمان شب ها یا روزهای قبل هر چه دورتر بهتر این نوع خواندن به حافظه امکان دریافت بهتری می دهد شاید به همین دلیل است که در طول سال تحصیلی این توصیه را بارها شنیده اید که با درس معلم و به صورت روزانه همراه شوید و نباید مطالب کتاب روی هم تلنبار شود  اگر در حین خواندن به موضوعی برخوردید که یاد نداشتید تمام سعی خود را به کار گیرید شاید از پس آن برآمدید می دانید مطلبی را که خودتان میفهمید با هیچ چیز عوض نمی کنید و تازه اصلا از یادتان هم نمی رود اگر با همه تلاش خود نتوانستید از پس آن برآیید این موضوع را به امان خدا رها نکنید بهتر است دفترچه ای برای این کار اختصاص دهید و مسایل معطل مانده را در آن می نویسید و برای حل آن به همه افرادی که ممکن است بتوانند به شما کمک کنند مراجعه کنید

مطمئن باشید بخش زیادی از ندانسته هایتان برطرف خواهد شد و این موضوع احساس خوبی را در شما ایجاد می کند از آن گذشته جند بار تا حالا اتفاق افتاده که مطلبی را رهایش کردید و اتفاقا همین مساله در امتحان از شما سوال شده بود آیا در چنین مواقعی خودتان را سرزنش نمی کردید که اگر خوانده بودم می توانستم به این سوال پاسخ داده و نمره اش را می گرفتم  نکته جالب این که سوالات امتحان معمولا برای بچه ها آشنا به نظر می رسد فقط لازم بوده به آن دقت بیشتری می کردند

شما هم می توانید طراح سوالات امتحان باشید

در هنگام خواندن می توانید نقش معلم خود را در حالی که می خواهد سوالات امتحان طرح کند را بازی کنید شاید لازم باشد هنگام خواندن تصور کنید که از همین متنی که می خوانید باید سوال طرح کنید در این صورت دقت خود را به شدت افزایش داده اید البته اوایل کار کمی به شما سخت می گذرد و ممکن است از خیر آن بگذرید ولی اگر استقامت کنید و در جا نزنید بدانید که یکی از بهترین روش های افزایش تمرکز را به کار گرفته اید مرتبا بچه ها از ما می پرسند چگونه می توانیم توجه و تمرکز خود را افزایش دهیم  طرح سوال یعنی افزایش دقت و افزایش دقت یعنی فهم بیشتر و فهم بیشتر یعنی موفقیت بالاتر دیگر چه می خواهید

زیاد خواندن به معنای زیاد فهمیدن نیست.

                                                                        ایا تا به حال اتفاق افتاده که مطلبی را برای امتحان خوانده اید اما فکر کرده اید که آن را بلد نیستید و باز دوباره از نو شروع به خواندن کرده اید و البته این کار شما را خسته کرده است  همیشه زیاد خواندن دلیل کافی برای زیاد فهمیدن نیست  آن چه که مهم است درست خواندن و به اندازه خواندن است شاید لازم باشد بعد از یک یا دو بار خواندن به مغز خود استراحت بدهید به قسمت های دیگر مطلب مراجعه کنید و در صورت لزوم مجددا به مطلب قبلی برگردید دانش آموزانی که تصور می کنند تا ااین مطلب را کامل نفهمیده باشند حاضر نیستند از آن بگذرند به جای این همه اصرار بهتر بخش دیگری از آن را در دفعات و در مطالعات بعدی بیاموزند

برای آن که به اطمینان برسیم و از میزان اطلاعات خود مطمئن شویم  پس از خواندن یک قسمت از مطلب با پرسش از خودمان دانسته های خود را به آزمون بگذاریم

استفاده از سوالات سال های گذشه به شما کمک زیادی می کند  در این صورت متوجه می شوید در چه سطحی از یادگیری هستید دانش آموزان مطالب زیادی را در روزهای امتحان می خوانند اما چون  آن ها را آزمون نمی کنند متوجه ضعف های خود نمی شوند و با همین ضعف سر جلسه آزمون حاضر شده و معلوم است که چه اتفاقی می افتد

ملاحظات روزهای امتحان

این ها همه مربوط به روزهای قبل از آزمون بود در روز امتحان باید چه ملاحظاتی را رعایت کنیم که زحمات مان به هدر نرود اولا اگر واقعا به اندازه کافی خوانده اید به خودمان اطمینان کنیم به حافظه خود باور داشته باشیم  خدای بزرگ را بهترین پشتیبان خود بدانیم  و هیچگاه از یاد خدا غافل نشویم  این اطمینان به شما قوت قلب می دهد خوب آیا از این بهتر هم می شود به خدا در وهله اول و بعد به دانسته هایمان باور داشته باشیم  سر جلسه آزمون  سوالات را یکی یکی نگاه می کنیم  ممکن است بعضی از ان ها آشنا و قابل حل و البته بعضی ها مشکل  وبه نظر غیر قابل حل به نظر می رسند آنهایی را که توانسته اید حل کنید اگر به سوالی برخوردید که از نمی دانستید از این موضوع تعجب نکنید  منظور من در مورد دانش آموزانی است که مطلب را خوانده اند علیرغم آن گویا یادشان رفته آن وقت چه اتفاقی می افتد به هم می ریزند و فکر می کنند که همه چیز از ذهن شان پریده است در حالی که واقعا این طوری نیست چند بار اتفاق افتاده که در برخورد اول با سوال چیزی در حافظه تان یافت نشده اما در مراتب بعدی به جواب رسیدید شاید گاهی مواقع  ما از خودمان انتظار بیش از حدی داشته باشیم  فکر می کنیم  چون مطلب را خوانده ایم پس دلیلی ندارد که از یادمان رفته باشد  در حالی که در این حالت باید ذهن انسان را با رایانه مقایسه کرد این دستگاه که سرعت پردازش اطلاعات بالایی هم دارد باز کاربر برای بالا آمدن دادها کمی صبر می کند

گاهی مواقع اشکال دانش آموز به اطلاعاتش بر نمی گردد بلکه به کم دقتی حتی در فهمیدن شکل سوال به خاطر اضطراب یا استرسی که دارند بر می گردد هر قدر در فهم سوال دقت کنیم از آن طرف از دوباره کار ی پرهیز کرده ایم پس در مواجه با سوال بهتر است تمام انرژی خود را متمرکز در فهم سوال کنیم  تجزیه و تحلیل سوال اگر به درستی انجام شود یعنی  ما بخش عمده ای از راه حل را رفته ایم  آن هایی که نتوانسته اند به جواب برسند آیا همه ناشی از ندانستن مطلب بوده  در واقع این طور نیست این ها تجربیاتی است که همه ما کم و بیش با آن برخورد کرده ایم

اتفاقی عجیب اما واقعی

باز یکی دیگر از اتفاقاتی که بارها شاهد آن هستیم و باعث عصبانیت دانش آموز و حتی خانواده می شود مربوط به آن هایی است که در جلسه آزمون وقتی با سوال مواجه می شوند متوجه می شوند که جواب را بلدند خصوصا منظورمان در مورد دروس ادراکی یا فهمیدنی  حالا خاطرشان جمع می شود دیگر لازم نیست به ذهن خود فشار بیاورند  واتفاقا از همین قسمت آسیب می بینند سطح توجه و تمرکز خود را ناخودآگاه پایین می آوررند و با این سطح شروع به حل مساله می کنند در این شرایط اتفاق جالبی می افتد حالا اشتباهات دانش اموزان بسیار دست پایین و غیر قابل باور است در محاسبات ساده حتی جمع و تفریق یا در گذاشتن یا نگذاشتن یک علامت اشتباه کرده اند چیزی که اصلا تصور نمی کردند اما اتفاق می افتد و به همین سادگی نمره سوال را از دست می دهند

نکته آخر

سعی کنید تا آخر جلسه  امتحان بمانید در دادن برگه ملاک خودتان باشید نه دیگران و اصلا عجله نکنید لازم است قبل از دادن برگه آن چه را که نوشته اید یا حل کرده اید یک بار دیگر کنترل کنید شاید مطلب تازه ای به ذهن تان رسید که نتیجه آزمون را تغییر دهد و اگر موضوع امتحان نوشتنی بود با خط خوش بنویسید این مساله در تصحیح معلم شما بی تاثیر نیست  آن چه را گفتیم گرچه بارها شنیده اید اما بهتر است این بار به آن عمل کنید     /// محمدرضا کوثری مشاور مجتمع آموزشی امام خمینی(ره)سوریه -دمشق